Ustalenie obowiązku podatkowego w podatku VAT jest na bardzo prostych zasadach. Problem polega w tym, że do tych zasad występuje wiele wyjątków. Te wyjątki nazywane są szczególnymi momentami powstania obowiązku podatkowego.
Zgodnie z ustawą o VAT opodatkowaniu podlegają:
- odpłatne dostawy towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,
- eksport towarów,
- import towarów na terytorium kraju,
- wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytoriom kraju,
- wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
Ogólne zasady powstania obowiązku podatkowego VAT:
Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dostarczenia towarów lub wykonania usług. W nawiązaniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaję się także za wykonaną, w sytuacji wykonania jej części za którą określono zapłatę. Jeżeli do usługi określone są następujące po sobie terminy płatności bądź rozliczeń to usługę uznaje się za wykonaną w części z upływem każdego terminu płatności lub rozliczenia, aż do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługi świadczone w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla których nie minął termin płatności, usługę uznaję się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, aż do momentu zakończenia świadczenia usługi.Zaliczka a obowiązek podatkowy
Jeśli przed wykonaniem usługi lub dokonaniem dostawy towaru otrzymano część lub całość zapłaty obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania wpłaty.Szczególne zasady powstania obowiązku podatkowego VAT
W ustawie o VAT są liczne wyjątki w których obowiązek podatkowy powstaje m.in. z chwilą wystawienia faktury lub otrzymania zapłaty.W pierwszej grupie znajdują się transakcje gospodarcze wobec których obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury na rzecz Vat- owców i dotyczy takich zdarzeń jak:
- usługi budowlane lub budowlano-montażowe,
- dostawa książek drukowanych ( z wyłączeniem map i ulotek) oraz czasopism, gazet i magazynów drukowanych,
- drukowaniu książek drukowanych ( z wyłączeniem map i ulotek) oraz czasopism, gazet i magazynów drukowanych.
- dostawa energii cieplnej, chłodniczej, elektrycznej, oraz gazu przewodowego;
- świadczenie usług takich jak:
- najmu, dzierżawy, leasingu lub o podobnym charakterze,
- usług telekomunikacyjnych,
- stałej obsługi prawnej i biurowej,
- ochrony osób, oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,
- dystrybucji energii cieplnej, chłodniczej, elektrycznej oraz gazu przewodowego.
- wydanie przez komitenta komisantowi na podstawi umowy komisu,
- przeniesienie na podstawie nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu własności towaru w zamian za odszkodowanie, dokonywane w trybie egzekucji dostawy towarów,
- świadczenie na podstawię odrębnych przepisów, na zlecenie sądów powszechnych, wojskowych, administracyjnych bądź prokuratury usług związanych z postępowaniem sądowym lub przygotowawczych.
Obowiązek podatkowy w obrocie zagranicznym
W ustawie odrębnie jest wykazany moment powstania obowiązku podatkowego dla transakcji dokonanych z krajami wspólnoty, oraz moment podatkowy dla transakcji z krajami trzecimi.Transakcje Wewnątrzwspólnotowe
Przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów moment podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, ale nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym została dokonana dostawa towarów. Przy transakcjach WDT otrzymane zaliczki nie powodują powstania obowiązku podatkowego VAT.Import i eksport towarów
Przy eksporcie towarów obowiązek podatkowy powstaje w momencie dokonania dostawy towarów lub otrzymania całości bądź części zapłaty.Obowiązek podatkowy przy imporcie usług powstaje z chwilą powstania długu celnego.
Import i eksport usług
Przez eksport usług rozumiemy wszystkie usługi wykonane przez polskich przedsiębiorców na rzecz kontrahentów, którzy mają siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności poza granicami naszego kraju. Przy eksporcie usług sprawa jest troszkę inna, ponieważ dla określenia w jakim kraju należy usługę opodatkować, ważne jest określenie miejsca świadczenia usługi. Miejscem świadczenia usługi jest miejsce w którym usługobiorca posiada siedzibę prowadzenia działalności gospodarczej. Tym samym obowiązek rozliczenia transakcji pod względem VAT leży po stronie usługobiorcy.Obowiązek podatkowy w imporcie usług powstaje z chwilą wykonania usługi. Jeśli natomiast przed wykonaniem usługi nabywca uiszcza zaliczkę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej zapłaty.
